Rouw is de achterkant van de liefde

Wibe Veenbaas

Als je verliest wat jou zo dierbaar is, verandert plotseling je hele leven. Niets lijkt meer hetzelfde als daarvoor. Je kunt je erg alleen voelen, omdat er zoveel binnen in je gebeurt dat je niet kent. Het is een warboel van gevoel, of je voelt niets terwijl je eigenlijk vindt dat je heel verdrietig zou moeten zijn. Soms blijven deze gevoelens een tijdje ondergronds en komen ze pas maanden of zelfs jaren later tevoorschijn wanneer je er eigenlijk niet meer op rekent. In een rouwproces kom je jezelf tegen met alles wat er wel en niet is. Het is keihard werken en het kost enorm veel energie.

Rouw is de achterkant van de liefde. Als je in staat bent lief te hebben, ben je ook in staat om te rouwen. Je hebt er tijd en ruimte voor nodig en soms ook begeleiding.

Sabine & Wim Samen met mijn partner Wim van Lent geef ik relatietherapie

In de begeleiding krijgen jouw verliezen de aandacht die ze verdienen. We kijken naar de plek die jij in/aanneemt, de ordening en de balans van geven en nemen binnen het gezin waar je vandaan komt. Hoe speelt het toen en daar een rol in het hier en nu? Het is een reis van buiten naar binnen, waar de taal van de ziel spreekt.

Bij verlies binnen het gezin beleven alle gezinsleden dit op een eigen manier. Ieder heeft zijn eigen ervaring en verdriet. De manier van rouwen is onder andere afhankelijk van leeftijd, karakter, levenservaring en het gezin waar je oorspronkelijk vandaan komt. Bovendien is er ook een verschil in rouwen tussen mannen en vrouwen.

Het verlies van nu kan ook een eerder verlies oproepen – vaak is dat verlies dat nog geen plek heeft gekregen. We noemen dit ook wel gestolde rouw, met als gevolg dat de liefde niet voluit kan stromen. Binnen een relatie kan verlies aardig in de weg ‘liggen’ omdat het weinig of geen aandacht krijgt en er verwarring kan zijn over bij wie wat hoort. Samen met mijn partner Wim van Lent, auteur van het boek Als de man verliest geef ik relatietherapie.

Vrouwen, door de generaties heen, kunnen veel voor elkaar betekenen als het gaat over liefde en rouw. Vanuit de oorsprong hebben ze weet van leven en dood. Voor een moeder is er geen groter verlies dan het verlies van haar kind. In het samen zijn en in het delen met andere vrouwen ontstaat er meer draagkracht voor dit grote verlies.

Graag werk ik vanuit deze verbinding met vrouwen, ook rondom thema’s zoals seksualiteit, (on)vruchtbaarheid, zwangerschap, abortus, miskramen, (vroeg)geboorte, adoptie, bevallingen, de overgang en het (groot)moederschap.

Het geboorteverhaal is soms voor zowel moeder als kind een traumatische ervaring. In mijn werk geef ik erkenning voor dit grote verhaal en begeleid ik ouders om uiteindelijk spelenderwijs samen met het kind het geboorteverhaal opnieuw te beleven. Kinderen hebben als hoofdpersoon weet van dit verhaal, ze zijn er immers bij geweest. Kinderen blijken heel betrokken en enthousiast als ouders woord en beeld geven aan alles wat er is gebeurd. Het blijft wonderlijk hoeveel effect dit heeft op het welbevinden van het kind.

Rouwen

Rouw is een unieke tocht die vraagt om een liefdevolle bedding waarin we ons door anderen gedragen voelen en ons ingebed weten in het grote geheel. Zo kunnen we aannemen dat rouw, net als liefde, bij het leven hoort.

Mooie woorden voor een rauw proces. Rouwen is keihard werken. Het is een lijfelijke ervaring en het gaat niet zonder te voelen. Ook de allerkleinste hebben weet van rouw. We rouwen niet alleen bij een verlies door de dood, maar ook bij een verlies door scheiding, van gezondheid, werk of een ideaal. Een betekenisvol verlies gaat een leven lang mee.

Gestolde rouw

Als verlies niet de ruimte, aandacht en zorg krijgt die het verdient ontstaat er gestolde rouw. Als we geboren worden, kunnen we niet anders dan ons hechten, anders overleven we niet. In de hechting leren we hoe met emoties om te gaan en krijgen we het basisgereedschap voor rouw. Als de rouw niet wordt genomen, ontstaat er gestolde rouw met als gevolg dat de hechting stagneert en de liefde niet meer voluit kan stromen. We blijven trouw aan onze overlevingsstrategieën die ons veel hebben gebracht. In het overleven voelen we ons onschuldig, we nemen niet aan én we nemen niet waar. Zo krijgen we niet waar we eigenlijk ten diepste naar verlangen.

Stapeltjes verdriet

Stapeltjesverdriet staat voor de opeenstapeling van verlies en het wordt gesymboliseerd door een stapel stenen. Iedere steen van de stapel vertegenwoordigt een belangrijk verlies. De onderste steen staat symbool voor het allereerste verlies en soms is dat een heel jong verlies. Mijn overtuiging is dat juist deze steen van grote betekenis is voor de rest van de stapel, ofwel voor de rest van je leven. Letterlijk draagt deze steen de andere stenen. Als alle stenen van de stapel de aandacht krijgen die ze verdienen veranderen ze in een wegwijzer op jouw eigen weg.

Als mijn leven een rivier is, dan werden er toen enkele stenen verlegd zodat de richting van de stroom subtiel, maar onherroepelijk gewijzigd werd

Herman Cools